Ο Πηλιορείτικος Γάμος αποτελεί μια επινοημένη παράδοση που αναβιώνει τα έθιμα του παραδοσιακού γάμου όπως αυτός εξελίσσονταν στην Πορταριά από το μεσοπόλεμο και πριν. Προτού δηλαδή αρχίσει η αποδοχή και ενσωμάτωση στοιχείων του αστικού γάμου που τελικά επικράτησαν, περιορίζοντας σε ελάχιστα στοιχεία του παραδοσιακού γάμου να υπάρχουν ως εθιμικά επιβιώματα στους γάμους στην εποχή μας.
 |
| Η νύφη αριστερά με την φίλη της |
Ο Πηλιορείτικος Γάμος που αναβιώνεται από τη δεκαετία του '60, χωρίς διακοπή από τα τέλη της δεκαετίας του '70, και μετέπειτα, αποτελείται πλέον από μια σειρά λαϊκών δρώμενων τα οποία έμμεσα προτείνουν και αναδεικνύουν την μέθεξη, την απόλυτη συμμετοχή και ταύτιση των καλεσμένων - ολόκληρου του χωριού με τους νεόνυμφους. Ας μην ξεχνάμε ότι οι πρώτοι διοργανωτές - ο ΑΕΣ Ορμίνιο Πορταριάς και η Κοινότητα Πορταριάς - θέλησαν να δημιουργήσουν ένα δρώμενο που σχετίζονταν με τους καλοκαιρινούς παραθεριστές - βασισμένο στη νήμη των διακοπών των μεγάλων και πλούσιων αιγυπτιώτικων οικογενειών της Πορταριάς των παλαιότερων εποχών - που κατακλύζουν το χωριό, ως ιδιαίτερο τουριστικό προορισμά. Άλλωστε και η λειτουργία της Κυριακής του Πηλιορείτικου Γάμου είναι αφιερωμένη υπέρ της υγείας των παραθεριστών και οι μπράτιμοι επισκέπτονται την εκκλησία έφιπποι για να πάρουν την ευλογία του ιερέα με το πέρας του εκκλησιασμού.Ο λόγος που αναπτύσσεται είναι απλός, περιπαιχτικός, ανεκτικός, ποιητικός εντέλει, και μια κίνηση που αναδεικνύει με τον ομορφότερο τρόπο το λαϊκό θέατρο του δρόμου και χοροί. Κομμάτια από το χθες μεταφορά με ζώα, φιλέματα με μπακλαβά και τσίπουρο που τελικά βοηθούν όχι στην γνώση της ζωής των προγόνων μας μόνον, αλλά και στη βίωση τους. Έτσι ψήγματα της παράδοσης γίνονται κτήμα όλων. Παράλληλα είναι η ανάδειξη των προσώπων και των μικροδραμάτων που εμφωλεύουν στο συλλογικό μας υποσυνείδητο. Η κουβέντα με τον γαμπρό και την νύφη, των οποίων και τα ονόματα ακόμη έχουν ξεχασθεί, είναι συνεχής, σιγανή και άμεση.
Τ'αλευρώματα του γάμου
 |
| Τα μπρατίμια κερνάνε τσίπουρο και μπακλαβά |
Μάλιστα μια χρονιά ο γάμος έγινε πραγματικός, γιατί ένα ζευγάρι νέων από την περιοχή μας, επέλεξε να δεθεί με τα δεσμά του γάμου με αυτόν τον παραδοσιακό γάμο. Ακόμη μερικά ζευγάρια που έπαιξαν κατά καιρούς το ρόλο της νύφης και του γαμπρού, στα έθιμα του Πηλιορείτικου Γάμου, στη συνέχεια έγιναν πραγματικά ζευγάρια και παντρεύτηκαν. Έτσι εκτός από την διατήρηση και την διάδοση της παράδοσης η αναβίωση των εθίμωγ του γάμου για μερικά ζευγάρια αποδείχτηκε γούρικος.
 |
| Γλυκό χαμόγελο με τη κουλούρα του γάμου και το γλυκό |
Η αναβίωση πραγματοποιείται με κέντρο την κεντρική πλατεία της Πορταριάς και μπροστά από τα 2 Πηλιορείτικα δωμάτια του γαμπρού και της νύφης που κατασκευάζονταιγια το σκοπό αυτό με παλιά οικιακά σκεύη, που συγκεντρώνονται από τα παλιά αρχοντικά της Πορταριάς, αλλά εξελίσσεται και στους δρόμους, σε επιλεγμένες οικίες, σε εκκλησίες του χωριού.
Του γάμου προηγούνταν τα αρραβωνιάσματα, γιατί στο Πήλιο πάντοτε ένας γάμος ξεκινούσε με τους αρραβώνες.Η προηξενήτρα έπαιζε τον σημαντικό ρόλο καθώς ως ενδιάμεσος των δύο οικογενειών προσπαθούσε να φέρει σε πέρας της διαπραγματεύσεις που κυρίως αφορούσαν το ζήτημα της προίκας, σημαντική παράμετρος του γάμου εκείνων των χρόνων. Με το πέρας των συζητήσεων ακολουθούσε η επισημη αναγγελία των αρραβώνων που επισημοποιούνταν με την υπογραφή του προικοσύμφωνου αλλά και την ευλογία του ιερέα. Βέβαια την τελευταία στιγμή δεν έλλειπαν απαιτήσεις, το λεγόμενο πανωπροίκι.
Τα κυρίως έθιμα του Πηλιορείτικου Γάμου άρχιζανοχτώ μέρες πριν την Κυριακή της τελέσεως του μυστηρίου.
Άρχιζαν με το κόψιμο του νυφικού που γινόταν στο σπίτι της νύφης. Το νυφικό δεν ήταν άσπρο, όπως το σημερινό, ήταν η ίδια η Πηλιορείτικη φορεσιά (Φούστα, Τραχηλιά, Κοντογούνι, Ζώνη, Μαφέσι).Στη διάρκεια του κοψίματος η μοδίστρα ζητούσε επιπλέον χρήματα από τα συμφωνηθέντα για να ξεστομόσει το ψαλίδι της προκαλώντας την οργή των μπρατιμιών που τελικά έκοβαν το ύφασμα με τα δόντια τους. Τα υφάσματα, συνήθως μεταξωτά, ήταν προϊόντα των περίφημων εργαστηρίων - βιοτεχνιών του Πηλίου ή φερσίματα από την Ανατολή μέσω των πορταριτών εμπόρων που έφταναν σ' όλες της άκρες της Μεσογείου και της Ευρώπης.
Ο γάμος οργανωνόταν από τα μπρατίμια (τους εκλεκτούς φίλους του γαμπρού και της νύφης). Δευτέρα, Τρίτη, Τετάρτη, συγγενείς και φίλοι ασχολούνταν με την συγκέντρωση και τακτοποίηση της προίκας.
Το ξύρισμα του γαμπρού
Στη συνέχεια γίνονται τα αλευρώματα, έθιμο κατά το οποίο ο γαμπρός με τα μπρατίμια πήγαιναν στο σπίτι της νύφης και ανάπιαναν το προζύμι από το οποίο θα γίνει η κουλούρα του γάμου, βέβαια το αλεύρι δεν έπεφτε από το κόσκινο αν δεν ασημώνονταν, Στο τέλος με το ίδιο αλεύρι άσπριζαν το γαμπρό και την νύφη για να ασπρίσουν και να γεράσουν.
 |
| Μπρατίμια |
Την Παρασκευή τα μπρατίμια με κερατζήδες (αγωγιάτες) με τα άλογα στολισμένα και τα όργανα μετέφερουν την προίκα στα γραφικά καλντερίμια του χωριού με κατάληξη το σπίτι της νύφης.
Το Σάββατο γινόνταν τραπέζια των συμπεθεριών χωριστά όπου οι συγγενείς - καλεσμένοι έρχονταν με την προβέντα, φαγητά και ποτά προσφορά των ίδιων, ώστε να γλεντήσουν και να αποχαιρετήσουν έτσι το ζευγάρι.
Την Κυριακή γινόταν το ξύρισμα του γαμπρού, με το ξουράφι του κουρέα να μην κόβει αν δεν ασημώνονταν και ακολουθούσε χορός με απανωτές ντουφεκιές.
Παράλληλα οι τελετές κεράσματος του πρώτου μπράτιμου από την νύφη και η εντολή ότι άρχιζε ο γάμος.
Η γαμήλια πομπή ξεκινούσε με το λάβαρο - φλάμπουρο μπροστά, τον γαμήλιο μπακλαβά και την κομπανία που με τους κουμπάρους περνούσαν πρώτα να πάρουν το γαμπρό κι όλοι μαζί κατευθύνονταν στο σπίτι της νύφης. Στο ξεκίνημα της νύφης ο πεθερός έζωνε το γαμπρό με άσπρο ζωνάρι και η πεθερά του ένα "χαϊδευτικό" κτύπημα για να προσέχει την κόρη της. Τα μπρατίμια στη συνέχεια προσπαθούσαν να φορέσουν στη νύφη τα νυφιάτικα πασούμια στα οποία είχαν τοποθετήσει διάφορα αντικείμενα για τη δυσκολέψουν και για να πάρουν τα ταψίματα του γαμπρού και των συμπεθέρων συνήθως τραπεζώματα με γλέντια.
Τελικά η γαμήλια πομπή κατευθυνόνταν στη εκκλησία για το μυστήριο. Κατόπιν ακολουθούσε χορός έξω απ' την εκκλησία και το ζευγάρι κατευθύνονταν στο σπίτι του γαμπρού όπου τους περίμενε η μάνα του για να προσφέρει ένα ψωμί στη νύφη της ενώ την έβαζε να πατήσει πάνω στο κλειδί του σπιτιού πριν μπουν στο εσωτερικό του, δείγμα ότι της παρέδιδε το κουμάντο του σπιτιού.
Ακολουθούσε το γαμήλιο γλέντι στη διάρκεια του οποίου τα μπρατίμια κρεμούσαν το γαμπρό και τον κατέβαζαν όταν η νύφη τους έταζε ένα σημαντικό δώρο. Κατόπιν περνούσαν στο ζευγάρι ποδιές και ανελάμβαναν αυτοί πλέον το σερβίρισμα των καλεσμένων. Το γαμήλιο γλέντι βαστούσε εκείνα τα χρόνια τρεις μέρες στις πλούσιες οικογένειες με καλεσμένο όλο το χωριό, αποτελώντας έτσι αφορμή να ξεχαστούν έχθρες και διαφορές. Η μη αποδοχή της πρόσκλησης του γάμου θεωρούνταν μεγάλη προσβολή.
Τη Δευτέρα τα μπρατίμια οδηγούσαν τη νύφη στη βρύση γαι να γεμίσει τη στάμνα με νερό, όπου την εμπόδιζαν πειράζοντάς την ώσπου τελικά της έσπαγαν και τη στάμνα.
Στη συνέχεια πέρναν το γαμπρό στο παζάρι (αγορά) για να ψωνίσει τα χρειαζούμενα για το σπίτι. Εκεί τον φόρτωναν με διάρορα πράγματα που τα έβαζαν σε δισάκια ή δένοντάς τα πάνω του, ώστε να ζαλικωθεί και να καταλάβει τα βάρη της οικογενειακής ζωής.
Όλα τέλειωναν με τα π' στρόφια. Το πρώτο τραπέζι των νεόνυμφων στο σπίτι της νύφης μετά μια εβδομάδα.
